Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi'de İnsan Fiilleri

İbrahim BAYRAM
2020 Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi  
Öz Osmanlı'nın son dönem âlimlerinden Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi, diğer temel İslam ilimleri yanında kelâm sahasında da eserler telif etmiştir. Çeşitli itikadi konular hakkında görüş beyan eden müellif, insan fiilleri ile alakalı meselelere dair de açıklamalar getirmiştir. İnsan fiillerinin Allah tarafından yaratıldığını savunmuş, bu anlayışı muhtelif akli ve nakli deliller ile teyit etmeye çalışmıştır. Bu konuda aksi düşünceyi savunan Mu'tezile mezhebine yönelik getirdiği eleştirilerle de
more » ... kendi yaklaşımını kuvvetlendirmek istemiştir. Beşeri fiillerin oluşumunda önemli fonksiyonları bulunan irade ve kudret meselesine de eğilmiş, onları mensubu bulunduğu Mâtürîdî anlayış doğrultusunda izah etmiştir. Bununla birlikte kimi zaman onlardan farklı bir dil de geliştirmiştir. Kelâmda kudretin bir alt konusu olarak ele alınan teklîf-i mâ lâ yutâk meselesine de temas etmiş, onu genel anlamda kulu cebir altına sokmayacak bir tarzda açıklamaya çaba göstermiştir. Son olarak bir yönüyle kelâm alanını da ilgilendiren kulların cennete gitmesinde amellerinin rolüne de değinmiş, bu konuda dengeli bir yol izlemiştir. Abstract Ermenekli Süleymān Sirrı̄ Efendī, has also copyrighted works in the kalām, as well as other basic Islamic sciences. The author, who has expressed his views on various faith issues, has also made statements on issues related to human acts. He argued that human acts were created by Allāh, and tried to confirm this understanding with various mental and religious proofs. He also addressed the issue of will and capacity, which have important functions in the formation of human actions, and explained them in line with the Māturıdı̄ understanding of which he was a member. He also made contact with the question of taklif ma la yutaq and tried to explain it in a manner that would not put people under obligation in general. Finally, he also addressed the role of their deeds in the going to heaven of the people and followed a balanced path in this regard.
doi:10.33931/abuifd.696558 fatcat:x4slck6ibnf43nbypzlq7k4s5e