Bu çalışmada metin dil bilim temelli metin çözümlemelerinin öğrencilerin bağdaşıklık araçlarını kullanma ve tutarlı metin oluşturma becerileri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışma 2013-2014 öğretim yılında Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkçe Eğitimi Bölümü'nden 53 ikinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada nitel veri toplama tekniklerinden biri olan doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Diğer yandan çalışmanın

more »

... odeli tek grup öntest-sontest deneysel desene göre tasarlanmıştır. Öğrencilerle uygulama öncesi ve sonrasında serbest yazma çalışması yapılmış ve bu çalışmalar metin olma ölçütlerinden bağdaşıklık ve tutarlılık bakımından değerlendirilmiştir. Öğrencilerin metinlerinde yer alan bağdaşıklık unsurlarının belirlenmesinde Coşkun (2005) tarafından geliştirilen "Bağdaşıklık Araçlarını Değerlendirme Ölçeği", metinlerin tutarlılık bakımından değerlendirilmesinde ise Can (2012) tarafından geliştirilen "Paragraf Tutarlılığı Değerlendirme Ölçeği" kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre öğrencilerin uygulama öncesindeki yazılı çalışmalarında bağdaşıklık araçlarının kullanım ortalamaları gönderim (10,18), eksiltili anlatım (7,81), değiştirim (0,37), bağlama ögeleri (16,18), kelime bağdaşıklığı (46,75) şeklinde gerçekleşmiştir. Uygulama sonrasındaki ortalamaları ise gönderim (11,77), eksiltili anlatım (10,37), değiştirim (0,73), bağlama ögeleri (17,84), kelime bağdaşıklığı (50,26) şeklindedir. Eksiltili anlatım, değiştirim ve bağlama ögelerinin kullanımı uygulama sonrasındaki yazılı anlatımlar lehine anlamlı derecede farklılaşırken gönderim ve kelime bağdaşıklığı arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Öğrencilerin tutarlılık değerlendirme ölçeğinden aldıkları puanlar ise ilk kompozisyonlarında (2,78) iken ikinci kompozisyonlarında (2,84) olarak gerçekleşmiştir. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildir. Anahtar Kelimeler: metin dil bilimi, metin çözümlemesi, bağdaşıklık, tutarlılık.