Religijny modernizm w Rosji to nurt intelektualny z przełomu XIX i XX wieku. Jego zasadniczą ideą było dążenie do odrodzenia Rosji w oparciu o zreformowane prawosławie odpowiadające kapitalistycznemu systemowi społeczno-gospodarczemu w Rosji lub ogłoszenie nowej chrześcijańskiej cywilizacji z uwzględnieniem warunków ekonomicznych. Z kolei religijny neomodernizm to prąd intelektualny z przełomu XX wieku, całkiem popularny we współczesnej Rosji. Nie jest on jednak równoznaczny z powrotem

more »

... ia do życia publicznego czy z kolejną jego zreformowaną wersją. Niemniej jednak odnosi się do pewnych idei prawosławnego modernizmu. 50 Słowa kluczowe: modernizm religijny; modernizm prawosławny; neomodernizm religijny; Cerkiew na przełomie XIX i XX w.; współczesna Cerkiew wobec modernizmu i neomodernizmu W sensie wąskim modernizm religijny to kierunek w teologii katolickiej z początku XX wieku, dążący do uwolnienia chrześcijańskiej wiary od scholastyki i dogmatyzmu oraz dostosowania jej do danych współczesnej nauki, jak też do nowych realiów rzeczywistości społecznopolitycznej. Znalazł on odzwierciedlenie w pracach autorów francuskich, angielskich, włoskich i niemieckich. Jednak w encyklice Papieża Piusa X O nauczaniu modernistów (»Pascendi Dominici Gregis« 8 września 1907 r.) ich idee zostały nazwane "największą ze wszystkich herezji". Przyczyny tak negatywnej oceny modernistów ze strony Kościoła katolickiego leżały w podważaniu przez nich absolutnego autorytetu Objawienia, w redukowaniu transcendencji do immanentnego, religijnego doświadczenia Boga, w radykalnym rozdzielaniu wiary od nauki i jednoczesnym wykorzystywaniu naukowej metodologii do objaśniania powstania i ewolucji chrześcijaństwa, w oddzielaniu Chrystusa histo-50 HALINA RAROT, dr hab., prof. PL, Politechnika Lubelska, Polska; adres do kore-