Development of a job description index
İş betimlemesi ölçeğinin geliştirilmesi

Hülya Çakmur
2010 Türkiye Aile Hekimliği Dergisi  
Araflt›rma Ç al›flan bireylerin ruhsal-bedensel-sosyal olarak tam iyilik durumuyla iliflkili önemli bir unsur olan ifl doyumu, verimlilik araflt›rmalar›nda s›k kullan›lan de¤iflkenlerden biridir. 1,2 ‹fl doyumu, "bireyin iflini yaparken alg›lad›¤› hoflnutluk duygusu" olarak tan›mlanmak-tad›r. 3 Uluslararas› Çal›flma Örgütü'nün tan›m›na göre ifl doyumu, iflçinin iflini yaparken ya da yapmas› sayesinde, gereksinimlerini karfl›layabilme düzeyinin bir türevidir. 4 ‹fl doyumu kavram› 1920'li
more » ... oluflturulmufl, önemi ise 1940'l› y›llarda anlafl›lm›flt›r. ‹fl doyumu konusunda yap›lan ilk araflt›rmalar›n önemli bir bölümü, ifl doyumunun ölçümü ile ilgilidir. 1 Önceleri, çal›flanlarla yap›lan görüflmeler ve aç›k uçlu sorularla incelenen konu, ifl doyumunun çok boyutlu unsurlardan oluflmas› nedeniyle zamanla bit tutum ölçecek standart ölçme araçlar›yla incelenmeye bafllanm›flt›r. 5 ‹fl betimlemesi ölçe¤inin gelifltirilmesi Özet Amaç: Bu çal›flmada ifl doyumunu oluflturan farkl› boyutlar üzerine yo¤unlaflarak bu kavram› ölçmeye çal›flan "‹fl Betimlemesi Öl-çe¤i"nin geçerlilik ve güvenilirli¤i de¤erlendirilerek, ülkemiz çal›-flanlar› taraf›ndan kolay alg›lan›p k›sa sürede yan›tlanabilen ölçek gelifltirilmesi amaçlanm›flt›r. Yöntem: Araflt›rma metodolojiktir. Araflt›rma için ‹zmir ili metropol s›n›rlar› yer alan 4 devlet hastanesinde görev yapan 175 uzman hekime ulafl›lm›flt›r. Bulgular: 9 boyut 54 maddelik K›l›ç sürümü üzerinde geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yap›lan ‹fl Betimlemesi Ölçe¤i'nde 5 madde, hem do¤rulay›c› hem aç›klay›c› faktör analizinde, 1 madde ise iç tutarl›l›k analizinde sorunlu bulundu¤u, 3 madde de yüzey geçer-lili¤ine uymad›¤› için ölçekten ç›kar›lm›flt›r. Sonuç: Çal›flma sonucunda gelifltirilen ölçe¤in iç tutarl›l›k katsay›-lar› yüksek, madde say›lar› az, yüzey ve yap› geçerlilikleri uygun bulunmufltur. Anahtar sözcükler: ‹fl betimlemesi ölçe¤i, ölçek gelifltirme, geçerlilik, güvenilirlik. Summary Objective: In this study, the validity and reliability of a 'Job Descriptive Index' which measures this concept by focusing on different dimensions forming job satisfaction was evaluated thus aiming a scale to be easily perceived and rapidly answered by the workers of our country. Methods: The type of the study was methodological. The study has been conducted by 175 medical specialists in 4 public hospitals within the metropolitan borders of Izmir. Results: Following validity and reliability analysis of Job Descriptive Index on K›l›ç version (9 dimensions and 54 items), 5 items; being detected as problematic in recognition and descriptive factor analysis, 1 item; being detected as problematic in consistency analysis and 3 items; being not appropriate for item surface validity, were eliminated from the index. Conclusions: The developed index has high inner consistency coefficients, low item amount, appropriate surface and structure validities. Araflt›rma Ancak ifl doyumunun tüm boyutlar›n›n de¤erlendirilmesi, uzun ölçeklerin kullan›m›n› gerektirmektedir. Ülkemizde ifl doyumunu de¤erlendirmek için genellikle di¤er kültürlerde gelifltirilmifl olan ölçekler kullan›l-maktad›r. Bu ölçeklerin say›s›n›n s›n›rl› olmas› ve kültürümüze uyarlamada karfl›lafl›lan zorluklar, ülkemiz çal›-flanlar›n›n do¤ru alg›lay›p k›sa sürede yan›tlayabilece¤i ölçeklerin gelifltirilmesini zorunlu k›lmaktad›r. ‹fl doyumunun farkl› boyutlar›n› ölçmeye çal›flan, dünyada yayg›n olarak kullan›lan ölçeklerden biri "‹fl Betimlemesi Ölçe¤i"dir (Job Descriptive ‹ndex). Smith, Kendall ve Hulin'in 1969'da oluflturduklar› Ölçe¤i, Ergin (1997) Türkçe'ye uyarlam›fl, 6 boyut ve 70 madde ta-n›mlam›flt›r. Ölçek bu flekliyle, K›l›ç ve arkadafllar›n›n (2004) alan çal›flmalar›nda kullan›larak 9 boyut ve 54 madde olarak yeniden düzenlenmifltir. Bu çal›flmada geçerlilik, güvenilirlik çözümlemeleri için K›l›ç sürümü kullan›lm›flt›r. 6 Gereç ve Yöntem Araflt›rman›n Evreni Araflt›rman›n evrenini ‹zmir ili metropol s›n›rlar› içinde yer alan 8 devlet hastanesi oluflturmaktad›r. Özel hastaneler ve özel dal (kad›n-do¤um, çocuk) hastaneleri çal›flma d›fl› b›rak›lm›flt›r. Bu hastanelerde toplam 1266 uzman doktor görev yapmaktad›r.
doi:10.2399/tahd.10.124 fatcat:fhom3pswarhxtouuv73gyce2xq