Keywords: bank profitability; profitability ratios; return on sales (ROS); return on assets (ROA); return on equity (ROE) Kod JEL: G21 Wstęp Jedną z najważniejszych kategorii finansowych gospodarki rynkowej jest rentowność, będąca głównym czynnikiem motywującym ludzi do podejmowania działalności gospodarczej. Rentowność banków natomiast, jako podmiotów zasilających finansowo gospodarkę, warunkuje funkcjonowanie i rozwój pojedynczych podmiotów gospodarczych, a w skali makroekonomicznej jest

more »

... em rozwoju poszczególnych sektorów i całej gospodarki. Z punktu widzenia banków można wyróżnić pięć podstawowych funkcji rentowności. Jest ona: − podstawowym celem działalności banku, − syntetycznym miernikiem efektywności ekonomicznej banku, − podstawowym źródłem finansowania rozwoju banku, − podstawą systemu motywacji kadry zarządzającej, − źródłem dochodów finansów publicznych. Pobrane z czasopisma Annales H -Oeconomia http://oeconomia.annales.umcs.pl Data: 20/07/2018 02:58:13 U M C S ADAM KOPIŃSKI 226 Celem artykułu jest niezwykle ważna dla sektora bankowego i wchodzących w jego skład banków analiza rentowności przeprowadzona na bazie danych pochodzących ze sprawozdań finansowych przy pomocy klasycznych wskaźników rentowności. Pojęcie i istota rentowności Prowadzenie działalności bankowej wymaga zaangażowania specyficznych dla tej jednostki zasobów, natomiast wyrażone wartościowo ich zużycie stanowi dla banku koszt działalności. Bank w wyniku prowadzonej działalności osiąga określone efekty w postaci świadczonych usług oraz sprzedaży produktów bankowych, których wyrazem są osiągane przychody. Racjonalne prowadzenie działalności bankowej wymaga uzyskania odpowiedniej relacji między osiąganymi przychodami a ponoszonymi kosztami, którą jest wynik finansowy w postaci relacji wartościowej opisującej różnicę między przychodami a kosztami. Jest to podstawowy miernik efektywności działalności bankowej; w praktyce przyjęło się mówić o rentowności banku w pozytywnym tego słowa znaczeniu, czyli wtedy, gdy jest dodatni wynik finansowy, a więc zysk. W tym znaczeniu rentowność utożsamia się z zyskownością, natomiast celem banku jest maksymalizacja zysku. Utrzymanie zysku na odpowiednio wysokim poziomie pozwala bankowi na bezpieczne funkcjonowanie, rozwój, utrzymanie wiarygodności oraz poprawę sytuacji materialnej zarówno pracowników, jak i właścicieli banku. Wysoka rentowność banku wskazuje nie tylko na przedsiębiorczość i skuteczność działania kierownictwa banku, ale także na umacnianie jego pozycji na rynku usług finansowych. Jednakże wielkość osiągniętego przez bank wyniku finansowego obrazuje jedynie w liczbach bezwzględnych rezultaty działalności, co pozwala dokonać wstępnej oceny efektywności gospodarowania. Z kolei rentowność jest stanem finansowym banku, wyrażonym wynikiem finansowym będącym rezultatem działalności bankowej. Wyróżnia się dwa stany rentowności: zyskowność, czyli osiąganie przez bank dodatniego wyniku finansowego, lub deficytowość, czyli ponoszenie straty na działalności bankowej, wyrażające się ujemnym wynikiem finansowym [por. Kopiński, 2008]. Ponieważ sama kwota zysku nie charakteryzuje precyzyjnie skali tej efektywności, dlatego w literaturze jest wyrażany pogląd, że rentowność stanowi miarę względną, w której wynik finansowy dzieli się przez bazę odniesienia, doprowadzając ten miernik do porównywalności. Zasadniczo jako bazę odniesienia, czyli mianownik, przyjmuje się nakład lub kapitał, a jako licznik -wynik finansowy. Wówczas rentowność, wyrażająca efektywność zaangażowanego kapitału albo efektywność poniesionych nakładów, oznacza, ile groszy wyniku finansowego generuje jedna złotówka zaangażowanego kapitału lub jedna złotówka poniesionych nakładów. Z reguły jednak rentowność jest określana nie jako wielkość relatywna, lecz jako fakt osiągania przychodów z działalności bankowej, przewyższających koszty jej prowadzenia, natomiast wskaźniki rentowności są wykorzystywane do pomiaru intensywności, czyli poziomu tego zjawiska. Pobrane z czasopisma Annales H -Oeconomia http://oeconomia.annales.umcs.pl