KLASİK TÜRK ŞİİRİ ODAĞINDA TİP VE TİP İLE İLGİLİ YAKLAŞIMLAR

Mehmet Furkan ÇELİK-
2020 The Journal of Social Sciences  
Klasik Türk şiiri, bütün boyutlarıyla değerlendirildiğinde birbiriyle ilintili ve aslında iç içe geçmiş bir parçalar yığınıdır / bütünüdür. Birbiriyle alakalı olan söz konusu parçalar, birlikte değerlendirildikleri takdirde daha da anlamlı hale gelirler. Salt kelime yığınından ibaret göremeyeceğimiz bu parça / parçalar, tarihsel ve kültürel bütünlük içinde değerlendirilmek durumundadırlar. Kelimeye anlam yükleyebilmek ve onu bir kavram haline getirebilmek için özelden genele ve sonra genelden
more » ... ele doğru bir yol izlemek gerekir. Bu yolun sonunda birlikte anlam kazanan ve bir bütünsellik ifade eden bazı kavramlar, tip olarak tanımlayabileceğimiz bazı ögeleri ortaya çıkarır. Bunun sonucunda ise mesajını şiir aracılığıyla iletmek isteyen şairin, bazen kendini yerine koyduğu bazen ise eleştirdiği ve hatta yerden yere vurduğu bazı tip ya da tipler, şiirin başrolünü üstlenir. Bizler tipler aracılığıyla mitoloji, halk bilimi, estetik algı, aşk anlayışı, tarihî ve coğrafî etmenler, iktidar ve devlet mekanizması, toplumsal konular, gelenek, görenek ve âdetler, ekonomik yapı, normatif değerler, Türk kültür hayatı ve kültür üzerindeki Fars ve Arap etkisi, fetih hareketleri, tasavvuf ve dinî yapı gibi çok sayıda unsur hakkında bilgi sahibi olabiliriz. Ancak bunun için yalnızca metin odaklı bir çalışma yeterli olmayabilir. Metinlerdeki tipleri, teorik bilgi ve belgelerle desteklemek, tiplerin dayanak noktasının sağlam bir temele dayanmasını sağlar. Bu konuda farklı disiplinlerden destek almak da oldukça önemlidir. Çalışmamız kapsamında bu konuya dikkat çekilmekle birlikte terminolojik bir ifade olarak tip 1
doi:10.29228/sobider.41498 fatcat:aawmrdyyhvdrnk5li463mokg7a