Öz Bu çalışmada Türkçede ve Almancada isim ve sıfat tamlamaları ve bunların derin yapısı karşılaştırmalı bir düzen içerisinde verilmiştir. Üretici dönüşümsel dilbilgisi kuramı ve derin yapı-yüzey yapı ilişkisi bağlamında isim ve sıfat tamlamalarının derin yapıdaki oluşumları ve bunların yüzey yapıya yansımaları aktarılmaya çalışılmıştır. Kelime gruplarında isim tamlaması ve sıfat tamlaması olarak ilk sırada yer alan bu iki grup, Türkçenin söz diziminde önemli bir yere sahiptir. Bunlar yüzey

more »

... da cümlenin bir öğesi olarak görev yaparlar ve bir ismin alabildiği eklerin birçoğunu alırlar. Almancada isim tamlamaları ve sıfat tamlamaları Türkçeden biraz daha farklı şekillerde ortaya çıksa da, cümle öğesi görevleri bakınmandan genel itibariyle aynı özellikleri göstermektedirler. İsim tamlamaları ve sıfat tamlamaları yüzey yapıda söz dizimi içerisinde yargı bildirmeyen yapılardır. Ancak bunlar üretici dönüşümsel dilbilgisi kuramı ışığanda incelendiğinde, bunların derin yapısının çekimli fillerle kurulu müstakil cümlelere dayandığı açıklanabilmektedir. İsim ve sıfat tamlamaları derin yapıda isim cümleleri iken, bunlar dönüşümler sonucu yüzey yapıya isim ve sıfat tamlamaları olarak yansımaktadır. Üretici dönüşümsel dilbilgisi kuramı derin yapı yüzey yapı ilişkisi bağlamında bu dönüşümler ortaya konabilmektedir.