o nderzoeksdirecte ur van het !SPO Naar aanleiding van 'Antwerpen Culturele Hoofdstad van Europa 1993' organiseerde de vzw Antwerpen '93, de stad Antwerpen en het ISPO/PIOP 1 op 22 oktober 1993 een colloquium onder de titel: 'Stedelijkheid, stereotiepen en stemgedrag: sociaal-economische, -psychologische en culturele aspecten van uitsluiting en stemgedrag'. Vooraanstaande academici, politici en journalisten/publicisten uit Nederland, Duitsland, Italië, Frankrijk, Groot-Brittannië en Vlaanderen

more »

... n Wallonië kwamen er aan het woord. De aanwezige academici waren allen betrokken bij het verkiezingsonderzoek in hun land. De confrontatie van gelijkenis en verschil tussen de verschillende landen, van gelijkenis en verschil in theoretische en empirische verklaringsmodellen en van gelijkenis en verschil van onderzoeksaanpak groeide uit tot verrijkende vraagstellingen. En zoals dit gewoonlijk gaat groeide daarbij het idee om vanuit deze lezingen een bundel samen te stellen. Hierbij was het niet de doelstelling om elke lezing te publiceren. Wel werd er geopteerd om een bundel te maken waarvan de bijdragen een theoretische bijdrage leveren aan de basisdiscussies zoals die naar voor kwamen op het colloquium. Deze bijdragen hoefden niet noodzakelijk op het bewuste colloquium gebracht te zijn, hoewel de meesten dit wel zijn, zij het dan in soms zeer sterk herwerkte vorm 2 . Deze bundel over de 'extreem-rechtse lokroep' in een aantal West-Europese landen start met twee eerder theoretische artikels. Het eerste is van de hand van Paul Scheffer ( o .a. columnist bij het NRC-Handelsblad). Hij gaat in op de gespannen relatie tussen democratie en nationalisme in het Europa van vandaag. Zijn essentiële boodschap lijkt ons dat "wie de liberale democratie wil verdedigen tegenover de uitdaging van politieke bewegingen die nationalisme en populisme verenigen, zal veel preciezer moeten nadenken over de culturele fundamenten van d ie democratie". De bijdrage van Marco Martiniello combineert tegelijk een theoretisch en voor België een praktisch vraagstuk. Vele verklaringsmodellen voor het extreem-rechtse verkiezingssucces gaan uit van het bestaan van wat we een 'onderste sociale laag' zullen noemen. In de Engelstalige literatuur wordt dit de 'underclass ' of onderklasse genoemd. Martiniello doet een survey door de be-