Öz Araştırmanın amacı çok kategorili puanlanan maddelerden oluşan testlerde kategori sayısının psikometrik özellikler üzerindeki etkisinin parametrik olmayan madde tepki kuramı (POMTK) modeli ile belirlenmesidir. Belirlenen amaç doğrultusunda iki farklı büyüklükte (100 ve 500), çeşitli dağılım özelliklerine sahip (normal dağılan, sağa çarpık dağılan ve sola çarpık dağılan) örneklemler için iki farklı test uzunluğunda (10 madde ve 30 madde), üç farklı sayıda kategoriye (üç, beş ve yedi) sahip

more »

... deler simülatif olarak üretilmiştir. Kategori sayısının psikometrik özellikler üzerindeki etkisi POMTK modellerinden Mokken Homojenlik Modeli (MHM) ile araştırılmıştır. Yapılan araştırma temel araştırma olarak tasarlanmıştır. Verilerin üretilmesinde ve verilerin analizinde R Studio 3.4.0 yazılımı kullanılmıştır. R Studio yazılımında MHM'ye göre analizler Mokken paketi ile yapılmıştır. MHM'ye göre yapılan ölçekleme sonucunda kategori sayısının değişmesiyle birlikte maddelerin MHM'ye uyumunda belli bir örüntü gözlenmemiştir. Genel olarak hem kısa testlerde, hem de uzun testlerde kategori sayısının güvenirlik değerlerinin kestiriminde etkili olmadıkları gözlenmiştir. Araştırmada belirlenen test koşullarında testler MHM'ye düşük düzeyde uyumlu çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: çok kategorili puanlanan maddeler, kategori sayısı, parametrik olmayan madde tepki kuramı, mokken homojenlik modeli Abstract The aim of the research was to examine the effects of the number of categories for polytomous items on psychometric properties in a nonparametric item response theory (NIRT) model. For the purpose of the study, data sets with two different sample sizes (100 and 500) that come from different sample distribution shapes (normal distribution, positively skewed distribution, and negatively skewed distribution), two different test lengths (10 items and 30 items), and three different number of categories (three, five, and seven) were generated. The effects of the number of categories on psychometric properties of polytomous items were analyzed by Mokken Homogeneity Model (MHM) under NIRT model. The research was designed as a basic research. In the generation and analysis of data sets, R Studio 3.4.0 software was used. For analysis conducted with MHM, Mokken package was used in R Studio. According to scaling with MHM, specific pattern of item fit to MHM with changing the number of categories was not observed. In general, it was found that the number of categories has no effect on reliability estimate. It was determined that tests have weak fit to MHM under test conditions in the research. Keywords: polytomous items, number of category, nonparametric item response theory, mokken homogeneity model Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________ ISSN: 1309 -6575 Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology 50 GİRİŞ Bireylerin duyuşsal özelliklerinin ölçülmesi, eğitimde ve psikolojide önemli yer tutmaktadır. Bu özellikler ölçülürken kullanılan ölçme araçlarının ikili puanlanan maddelerden daha çok tepkilerin dereceli ya da çoklu olarak sunulduğu yanıt kategorilerine sahip maddelerden oluştukları görülmektedir. Çok kategorili puanlanan maddeler, ikili puanlanan maddelerle karşılaştırıldığında tepki kategorilerinin sayısı daha fazla olduğundan ilgilenilen örtük özelliği daha geniş ranjlarda ölçebilmekte ve buna bağlı olarak örtük özellikle ilgili daha fazla bilgiye ulaşılmasını sağlamaktadır (Ostini ve Nering, 2006). Ölçme araçlarının psikometrik özelliklerinin belirlenmesi, bu araçlara göre verilen kararların doğruluğu ve uygunluğu açısından çok önemlidir. Psikometrik özellikler, ölçmeleri etkileyen problemleri araştıran ve bu problemleri mümkün olduğunca azaltmaya çalışan bir disiplin olarak tanımlanan test kuramları ile belirlenir (Crocker ve Algina, 1986) . Eğitimde ve psikolojide sıklıkla Klasik Test Kuramı'na (KTK) ve Madde Tepki Kuramı'na (MTK) göre ölçekleme yapılarak ölçme araçlarının psikometrik özelliklerinin belirlendiği görülmektedir.