Background/Aim. Recurrent vulvovaginal candidiasis is relatively frequent condition, and may have serious health consequences, like chronic vulvovaginal pain syndrome. The aim of our study was to determine possible risk factors for recurrent vulvovaginal candidiasis in non-pregnant females within the reproductive age. Methods. The design of our study was of a case-control type. Case and control patients were selected from the gynecological patients at six primary care facilities in Serbia and

more »

... Montenegro. The data on the patients' health condition, concomitant therapy and diseases were taken from their records, and the data on habits were obtained by unstructured interview. For potential risk factors crude odds ratios were calculated, and then adjusted by logistic regression. Results. A total of fifty-one patients had four or more episodes of vulvovaginal candidiasis during the last year (cases), and 132 patients with one to three episodes of vulvovaginal candidiasis were sampled as controls, matched by age. The only two significant associations were found between recurrent vulvovaginal candidiasis and continual wearing of panty liners during the last year (Odds ratio -OR adjusted : 3.97; confidence interval -CI: 1.57-10.02; p = 0.004), and between recurrent vulvovaginal candidiasis and predominant use of vaginal tampons during menstruation in the last year (OR adjusted : 4.25; CI: 1.11-16.27; p = 0.035). The synergistic effect was observed for the concurrent continual wearing of panty liners during the last year and selfmedication with antimycotics. Conclusions. Local factors, like wearing of panty liners or use of tampons during menstruation, may promote recurrence of vulvovaginal candidiasis, especially in patients who practice selfmedication with antimycotics. Apstrakt Uvod/Cilj. Rekurentna vulvovaginalna kandidijaza je često zdravstveno stanje koje može da ima i ozbiljne posledice, kao što je sindrom hroničnog vulvovaginalnog bola. Cilj ove studije bio je da se utvrde faktori rizika od nastanka rekurentne vulvovaginalne kandidijaze kod negravidnih žena u reproduktivnom periodu. Metode. U našoj studiji tipa case-control učestvovale su ginekološke bolesnice iz šest ustanova primarne zdravstvene zaštite Republike Srbije i Republike Crne Gore. Podaci o zdravstvenom stanju, stanju bolesti i pratećoj terapiji bolesnica prikupljeni su iz njihovih zdravstvenih kartona, dok su podaci o navikama dobijeni nestrukturisanim intervjuom. Značaj potencijalnih faktora rizika prvo je pojedinačno procenjivan neprilagođenim unakrsnim odnosom, da bi zatim, uz pomoć binarne logističke regresije, unakrsni odnos bio prilagođen za istovremeno dejstvo više faktora. Rezultati. Grupa od 51 bolesnice imala je četiri ili više od četiri epizoda vulvovaginalne kandidijaze tokom protekle godine, dok su 132 bolesnice kontrolne grupe imale po jednu do tri epizode u istom periodu (grupe su bile usklađene po životnom dobu). Utvrđena je značajna povezanost između rekurentne vulvovaginalne kandidijaze i kontinuiranog nošenja dnevnih uložaka tokom proteklih godinu dana [dds-ratio (OR) adjusted = 3,97; interval poverenja (CI) = 1,57-10,02; p = 0,004)], kao i između rekurentne vulvovaginalne kandidijaze i predominantne upotrebe vaginalnih tampona tokom menstruacije u proteklih godinu dana [OR adjusted = 4,25; CI = 1, [11] [12] [13] [14] [15] [16] 27; p = 0,035]. Zapaženo je da istovremeno kontinualno nošenje dnevnih uložaka tokom poslednjih godinu dana i samomedikacija antimikoticima dodatno povećavaju sklonost nastanku rekurentne vulvovaginalne kandidijaze. Zakljak. Lokalni faktori, kao što su nošenje dnevnih uložaka ili upotreba tampona tokom menstruacije, doprinose recidivu vulvovaginalne kandidijaze, pogotovo kod bolesnica koje praktikuju samomedikaciju antimikoticima. Ključne reči: kandidijaza, vulvovaginalna; recidiv; faktori rizika; rizik; statistička interpretacija podataka. Strana 820 VOJNOSANITETSKI PREGLED Volumen 67, Broj 10 Janković S, et al. Vojnosanit Pregl 2010; 67(10): 819-824.