ÖZET Yaşadığımız ekolojik kriz, hiç şüphe yok ki çağımızın en önemli sorunlarından birini oluşturmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönem, insanlığın çevresiyle olan münasebetlerinin üst-sınırına/son sınırına ulaştığı ve bu durumun, tüm dünyanın ve insanlığın geleceğini tehlikeye attığı bir dönemdir. Bununla birlikte, ekolojik krize karşı palyatif çözüm önerilerinden ibaret olan "çevrecilik" olgusundan hareketle, içinde "sosyal ekoloji"nin de bulunduğu ve insanlığın geldiği medeniyet aşamasını,

more »

... m ilişkilerini ve var olan/kurulu sosyal düzeni sorgulayan birtakım ideolojik yaklaşımlara kadar bazı çözüm önerileri ortaya atılmıştır. Marksist ve anarşist bir gelenekten gelen ve 1970"lerden itibaren tüm dünyada yükselişe geçen "yeşil hareket"te önemli bir rol oynamış olan Bookchin, sosyal ekolojinin kurucusu olarak, hem insanlığın eriştiği teknolojik aşamayı doğal ve yararlı bir olgu olarak görmekte, hem de önceliği bireyden ziyade topluma vermektedir. Bu nitelikleriyle ilkelci anarşist gelenekten de ayrılmaktadır. Öte yandan sosyal ekoloji, toplum-doğa ikiliğini reddetmekte ve tahakkümcü bir yaklaşımı yansıttıkları savından hareketle, toplumu doğanın içinde eriten biyo-merkezci, derin ekoloji yaklaşımına ve indirgemeci yaklaşımlara da karşı çıkmaktadır. Sosyal ekoloji, bize sadece ekolojik sorunların değil, aynı zamanda tüm sosyal sorunların çözümünü vadeden bir paradigma sunmaktadır. Ekolojik krizin kökeninde hâkim sosyal düzenin bulunduğunu, bu düzenin de tahakküm, hiyerarşi ve sınıf kavramları ile karakterize edilebileceğini söyleyen Bookchin, sosyal düzendeki sorunlar çözülmeden ve tahakküm nosyonu sorgulanmadan ekolojik krizin çözüme kavuşamayacağını düşünmektedir. Çözüm yolunun ise yerel odaklı, kent esaslı, konfederalist örgütlenmelerden geçtiğini söyleyen Bookchin, hâkim paradigma olan ulus-devletin yerine ademimerkeziyetçi bir yapılanma önererek, bizi yepyeni bir toplum tasavvuru için teşvik etmektedir. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle sosyal ekolojinin ekoloji düşüncesi içerisindeki yeri saptanmaya çalışılmış, ardından, kurucusu Murray Bookchin"in entelektüel gelişimi ve yaklaşımın temel argümanlarının ele alınması yoluna gidilmiştir.